Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου 2012

Ενότητα Γ: Το Βυζάντιο, μια δύναμη που μεγαλώνει




 Η εποχή του Ιουστινιανού


με λίγα λόγια
 

-Η αυτοκρατορία αντιμετωπίζει προβλήματα



( εξωτερικοί εχθροί, οικονομία, διοίκηση, νομοθεσία)



- Ο Ιουστινιανός επιλέγει συνεργάτες 
*Τριβωνιανός – εκσυγχρόνισε τη νομοθεσία

*Ιωάννης Καππαδόκης – υπεύθυνος για τα οικονομικά

*Ανθέμιος, Ισίδωρος – αρχιτέκτονες

*Ναρσής, Βελισάριος – στρατηγοί 


και προχωράει σε μεταρρυμίσεις για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα

  •  οργανώνει στρατό, ασφαλίζει σύνορα
  •  συντηρεί και βελτιώνει τους δρόμους
  • φορολογεί τους πολίτες ανάλογα με τα εισοδήματά τους
  •  επιβάλλει δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα
  • κόβει χρυσά νομίσματα
  • κωδικοποιεί και συμπληρώνει τους νόμους, που γράφονται στα ελληνικά
  • φέρνει το μυστικό της καλλιέργειας του μεταξοσκώληκα

- Γίνεται η στάση του Νίκα 







-(ξανα)χτίζεται η Αγία Σοφία 






- Κάνει μακροχρόνιους  πολέμους εναντίον Περσών, Γότθων και Βανδάλων  - Οι συνέπειες των πολέμων αυτών







πηγή φωτ. , 8οΔΣΧ Νάουσας




                                                                                        











                                                                                                                                    

Δες την παρουσίαση 


                                                                             


  •  1. Ποια εσωτερικά προβλήματα αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία στις αρχές του 6ου αιώνα μΧ;

·    Υπήρχε πολυνομία (πολλοί νόμοι για το ίδιο θέμα που έρχονταν σε αντίθεση μεταξύ τους) και πολυαρχία (πολλοί άρχοντες αρμόδιοι για το ίδιο θέμα)

·    Τα ανώτερα αξιώματα εξαγοράζονταν, υπήρχε διαφθορά

·    Οι φόροι δυσβάσταχτοι για τους μικρούς καλλιεργητές

·    Ο στρατός μισθοφορικός



  •  2.  Ποια εξωτερικά προβλήματα αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία;
   Επιδρομές από γειτονικούς λαούς, Πέρσες, Γότθους κυρίως και Βανδάλους κυρίως.




Ο Ιουστινιανός, όταν ανέβηκε στο θρόνο, διάλεξε συνεργάτες με ικανότητες για να αναλάβει ο καθένας από έναν τομέα που γνώριζε καλά . Ο Τριβωνιανός ανέλαβε τον τομέα της νομοθεσίας, ο Ιωάννης Καππαδόκης τα οικονομικά, οι Ναρσής και Βελισάριος τη διοίκηση του στρατού και οι αρχιτέκτονες Ανθέμιος και Ισίδωρος τα δημόσια έργα. 

Picture
πηγή , 8οΔΣΧ Νάουσας


 3.  Οι μεταβολές στη νομοθεσία και γιατί έγιναν


Επειδή υπήρχαν πολλοί και αντιφατικοί νόμοι και η απονομή της δικαιοσύνης ήταν δύσκολη


Έτσι 



Ι.Κωδικοποίησε  τους παλιούς νόμους.



 {- Ιουστινιάνειος Κώδικας (περιλάμβανε όλους τους παλιούς νόμους),

 - Πανδέκτης  (με γνώμες και ερμηνείες νομομαθών )

- Εισηγήσεις (σύνοψη νομοθεσίας για τους σπουδαστές)}



ΙΙ. Έφτιαξε νέους,

που  ονομάστηκαν «Νεαρές» και γράφτηκαν στην ελληνική γλώσσα.


Picture
πηγή , 8οΔΣΧ Νάουσας





Συνέπειες του νομοθετικού έργου



Ι. Διευκολύνθηκε η απονομή της δικαιοσύνης.

ΙΙ.Το δίκαιο του Ιουστινιανού αποτέλεσε τη βάση του βυζαντινού δικαίου ΑΡΑ του νεότερου ερωπαϊκού δικαίου 





  4. Ποιες μεταβολές έκανε σε διοίκηση, οικονομία, στρατό 


1)   Καθόρισε με νόμους τη συμπεριφορά των υπαλλήλων, ώστε να μην καταπιέζουν τους υπηκόους της αυτοκρατορίας.



2)     Μείωσε το πλήθος των υπαλλήλων, για οικονομία χρημάτων.



3)   Αύξησε τους μισθούς, για να μη δωροδοκούνται οι υπάλληλοι.



4)   Φορολόγησε με πιο δίκαιο τρόπο τους πολίτες



5)   Επέβαλε δασμούς ( φόρους) στα προϊόντα που εισάγονταν



6)   Οργάνωσε το στρατό, κυρίως με Βυζαντινούς στρατιώτες, κι έφτιαξε φρούρια.



7)   Συντήρησε και βελτίωσε τους δρόμους που ένωναν την Κωνσταντινούπολη με τις επαρχίες



8)   Σε περιοχές που απειλούνταν από εχθρικές επιδρομές ένωσε την πολιτική και στρατιωτική εξουσία σ‘ ένα πρόσωπο, για να αντιμετωπίζονται καλύτερα οι εχθρικές επιδρομές και για να διοικούνται καλύτερα οι επαρχίες.



9)   Έκοψε και κυκλοφόρησε χρυσά βυζαντινά νομίσματα. Με αυτά πλέον γινόντουσαν οι οικονομικές συναλλαγές . 



10)   Έφερε το μυστικό της καλλιέργειας του μεταξοσκώληκα από την Κίνα .





  • 6. Η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού



Ο Ιουστινιανός επεδίωξε να να φτάσει η αυτοκρατορία στα παλιά της σύνορα αυτά του 3ου αιώνα, και να της δώσει την παλιά δόξα της.




  1. Για να διασφαλίσει τα ανατολικά σύνορά του, έκλεισε ειρήνη με τους Πέρσες χωρίς ευνοϊκούς όρους για το Βυζάντιο.


  1. Το μεγαλεπήβολο σχέδιό του ξεκίνησε από την Αφρική. Εκεί αποβιβάστηκε ο στρατηγός Βελισάριος, νίκησε τους Βάνδαλους και διέλυσε το κράτος τους .


  1. Tο επόμενο βήμα ήταν η κατάκτηση της Ιταλίας. Ο πόλεμος με τους Οστρογότθους κράτησε 20 χρόνια και το τέλος του βρήκε νικητές τους Βυζαντινούς.



  1. Στη συνέχεια στράφηκε εναντίον των Βησιγότθων της Ιβηρικής χερσονήσου.

Χάρτης της αυτοκρατορίας το 530μΧ....

....και μετά το τέλος των πολέμων(565μΧ)



  •  Οι συνέπειες των  μακροχρόνιων πολέμων 



Οι 20ετείς πόλεμοι δημιούργησαν πολλά προβλήματα στο βυζαντινό κράτος. Δεν μπόρεσαν να κρατήσουν τις χώρες που κατάκτησαν στη Δύση.





Θετικά αποτελέσματα για το βυζαντινό κράτος

•          Οι νίκες αύξησαν  το γόητρο του κράτους,

•          η Μεσόγειος έγινε «βυζαντινή λίμνη»,

•          Βοήθησαν στην καλύτερη επικοινωνία με τη δύση και στο εμπόριο,

•          Έγιναν έργα  και στις δυτικές επαρχίες.





Αρνητικά αποτελέσματα για το βυζαντινό κράτος

-        Πέθαναν πολλοί άνθρωποι

-          Οι 20ετείς πόλεμοι εξάντλησαν οικονομικά την αυτοκρατορία, δυσαρέστησαν τους πολίτες,

-          Κούρασαν το στρατό,

-          Αποδυνάμωσαν  τα σύνορα σε ανατολή και βορρά, αφού

        *διευκόλυναν τους πέρσες να παραβιάζουν τις συνθήκες ζητώντας περισσότερα χρήματα,

        * και  τους βόρειους γείτονες να παραβιάζουν τα σύνορα




Η στάση του Νίκα 







α) Πότε και πού:           Το 532μΧ , Κωνσταντινούπολη



β)Ποια τα αίτια :            1. Η γενική δυσαρέσκεια                                     



                                        2. Η βαριά φορολογία  

                                                 3.  Η διαφθορά πολλών ανώτερων αξιωματούχων



γ) Γιατί απέτυχε;   1 .Οι επαναστάτες δεν είχαν καθορισμένους   στόχους

                                       2. Δεν είχαν οργάνωση    

                                       3. Διασπάστηκαν

                                       4. Αντιμετωπίστηκαν σκληρά  από Ιουστινιανό.




πηγή φωτ. 8ο ΔΣ Νάουσας



        δ) Συνέπειες       - 30.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους

                         -διακόπηκαν οι αγώνες του ιπποδρόμου

                         - καταστράφηκε μεγάλο μέρος της πόλης

                         - αυξήθηκε η δύναμη του αυτοκράτορα

                         -κάθε λαϊκή διαμαρτυρία σταμάτησε

                           - οι Δήμοι έχασαν τη  δύναμή τους



                            
                       



Χρονικό της Στάσης του «νίκα»



O πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης ήταν τότε (532 μ.Χ.) αρκετά μεγάλος, ίσως περισσότερος από 300.000. Οι κάτοικοι εγκατέλειπαν την ύπαιθρο , που ερήμωνε σιγά σιγά,  και συγκεντρώνονταν στην πρωτεύουσα. Πολλοί δεν έβρισκαν χώρους ούτε για να στεγαστούν.

    Στην Κωνσταντινούπολη γίνονταν συχνά λαϊκές εξεγέρσεις.Ο Ιουστινιανός, ανεβαίνοντας στο θρόνο, έβγαλε διάταγμα, που απαγόρευε τις ταραχές από όποιο χρώμα του ιπποδρόμου κι αν προέρχονταν. 





Κυριακή, 11 Ιανουαρίου 532, στον Ιππόδρομο, ο λαός επιχειρεί να επικοινωνήσει με τον αυτοκράτορα, για να εκφράσει την αγανάκτηση του από τις αδικίες των αξιωματούχων. Οι Πράσινοι λένε στον αυτοκράτορα:



-Ξέρουμε ποιοι μας αδικούν αλλά αν τους κατονομάσουμε μπορεί να ανταμειφθούν περισσότερο.

Ο Ιουστινιανός στην αρχή δηλώνει άγνοια, μετά όμως απειλεί:

«Ει μη ησυχάζητε, αποκεφαλίζω υμάς».

 Οι Πράσινοι αποχωρούν.

    Την επόμενη μέρα,  Δευτέρα 12 Ιανουαρίου , Πράσινοι και Βένετοι, που είχαν αντιθέσεις, ενώνονται και ο λαός ζητάει την αντικατάσταση των συνεργατών του Ιουστινιανού που έδειχναν απληστία.   

   Αν και ο Ιουστινιανός αντικατέστησε κάποιους από αυτούς (Τριβωνιανό, Ιωάννη Καππαδόκη κ. α.) , η κατάσταση δε βελτιώθηκε. Ο λαός είχε αρχίσει να συνειδητοποιεί τη δύναμή του.



     Συλλαμβάνονται οι ¨πρωταίτιοι¨ και επιχειρείται η δημόσια θανάτωσή τους. Ο λαός τους απαγάγει με τη βία και τους γλιτώνει.

     Το σύνθημα που τους εμψύχωνε ήταν "Νίκα", σύνθημα που συνήθως φώναζαν στον ιππόδρομο.

    

Στη συνέχεια ο κόσμος αρχίζει να καίει και να λεηλατεί τα δημόσια κτίρια. Τότε κάηκε κι ο ναός της Αγίας Σοφίας. 


      Τη νύχτα γενικεύονται οι πυρκαγιές και το πρωί της Τρίτης φαίνεται ότι ο Ιουστινιανός χάνει τον έλεγχο και θέλει να φύγει κρυφά με πλοίο. Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι τον απέτρεψε η Θεοδώρα. Και η βεβαιότητα ότι καταφθάνουν ισχυρά στρατεύματα στην πρωτεύουσα.

Έτσι αποφασίζει να παραμείνει και να πνίξει την εξέγερση στο αίμα. 

          

    Κι η εξέγερση όμως έχει χάσει την αυτονομία της. Συγκλητικοί έχουν αρχίσει να συμμετέχουν , όπως ο Ωριγένης κι ο Υπάτιος, τον οποίο μάλιστα ανακήρυξαν και ηγέτη τους.



     Το τέλος θα δοθεί στο ίδιο μέρος απ’ όπου ξεκίνησε η εξέγερση, στον Ιππόδρομο.



  Την Κυριακή ,18 Ιανουαρίου 532, ο στρατός και η φρουρά θα εισβάλουν από τρεις κατευθύνσεις. Η σφαγή είναι γενική, «ώστε μηδένα των πολιτών ή Βενετών ή Πρασίνων ευρεθέντων εν τωι Ιππικώι σωθήναι» (Θεοφάνης, 185).

        Ο λαός δεν είχε πάει στον ιππόδρομο για να πολεμήσει.  Κανείς δεν αντιστέκεται, αφού ούτε όπλα είχαν ούτε οργάνωση.

      Χάνονται ως 35.000 άνθρωποι σε έναν Ιππόδρομο 50,000 θέσεων περίπου, καθώς οι στρατιώτες σφάζουν αδιάκριτα (Μαλάλας, 476, Πασχάλιο Χρονικό, 627).

      Ως το βράδυ της Κυριακής η Κωνσταντινούπολη έμεινε ήσυχη και έρημη. Απόλυτα έρημη.

Άδοξο ήταν το τέλος του Υπάτιου. Τον συνέλαβαν πάνω στη γενίκευση της σφαγής, καθισμένο στο αυτοκρατορικό θεωρείο, ντυμένο με τα αυτοκρατορικά διάσημα. Αν και ικέτευσε και ισχυρίστηκε ότι επίτηδες είχε παρασύρει το λαό στον Ιππόδρομο , ο Ιουστινιανός τον θανάτωσε, μαζί με άλλους συγκλητικούς που πήραν μέρος στην εξέγερση.



  Απαγορεύθηκαν στο εξής οι αρματοδρομίες στον Ιππόδρομο που έδιναν την ευκαιρία στο λαό να συγκεντρωθεί.

     Έγιναν μάλιστα και ανακρίσεις για να βρεθεί πώς έγινε το ακατόρθωτο, να συμμαχήσουν Πράσινοι και Βένετοι.

    Ο Τριβωνιανός και ο Καππαδόκης  επανήλθαν στην παλιά τους θέση. 



                                                                                                           



8 .Η Αγία Σοφία




Κάνε κλικ και ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη








Ο Ιουστινιανός, αφού έπνιξε την εξέγερση, ανοικοδόμησε  το ναό  της Αγίας Σοφίας. Ανέθεσε το έργο αυτό στους αρχιτέκτονες Ανθέμιο και Ισίδωρο.

Οι δύο αρχιτέκτονες, για να πρωτοτυπήσουν, συνδύασαν δύο ρυθμούς που ήδη υπήρχαν , το ρυθμό της ορθογώνιας βασιλικής  με τον οποίο είχαν χτιστεί οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί, και το ρυθμό του περίκεντρου ναού με τρούλο, με τον οποίο ήταν χτισμένο το Πάνθεον της Ρώμης κι έτσι δημιουργήθηκε ο νέος ρυθμός, η βασιλική με τρούλο.  Ο ρυθμός αυτός επηρέασε την αρχιτεκτονική των ναών. Οι περισσότεροι ναοί  ακόμα και στη σύγχρονη εποχή χτίζονται μ’ αυτό το σχέδιο.






                                                                                        



Picture
                                                                                  

                                          Κάνε κλικ
Ο Ιουστινιανός και η εποχή του της Κ. Προκοπίου(εικονογραφημένο)

 
                                                                                                                                                                  


Ώρα για επανάληψη και εξάσκηση


1 σχόλιο: